Powrót do

I. Czeska zabawa w Chorzowie w 90. rocznicę wyruszenia na wojnę dzielnego wojaka Szwejka

dodany: 11.10.2004 | autor: Joanna Białek

Dziewięćdziesiąt lat temu Josef Švejk wyruszył na wojnę. Z okazji rocznicy tego wydarzenia miłośnicy Švejka, postaci stworzonej przez czeskiego pisarza Jaroslava Haška, oraz kultury czeskiej przygotowali imprezę dla innych miłośników wszystkiego, co czeskie. I. Czeska zabawa w Chorzowie w 90. rocznicę wyruszenia na wojnę dzielnego wojaka Szwejka odbyła się 25. września i została zorganizowana w ramach cyklu imprez Śląsk i reszta świata. Organizatorami imprezy byli Rebel Bar oraz Miejski Dom Kultury CENTRUM.

Imprezę otwarła wystawa prac czeskich satyryków należących do České unie karikaturistů. Autorzy zaprezentowanych prac to m.in.: Miroslav Barták, Břetislav Kovařík, Roman Jurkas, Pavel Kundera czy Dušan Polakovič. Prace były zróżnicowane tematycznie, jednakże najczęściej pojawiał się temat Unii Europejskiej. Karykaturzyści wyrazili w nich swoje wizje przystąpienia do Unii, np. malutka postać Czecha stojąca przed olbrzymimi drzwiami unijnymi z napisem WELCOME czy Czesi zmierzający do Unii na hulajnodze o kwadratowych kołach (obie satyry autorstwa Břetislava Kovaříka). Wśród grafik nie zabrakło oczywiście głównej postaci zabawy, samego wojaka Švejka. Jego fani mogli nawet zrobić sobie z nim zdjęcie.

Następnym punktem programu był pokaz czeskich komedii. Pierwszą był wyreżyserowany przez Jiřího Menzela Konec starých časů – na motywach powieści Vladislava Vančury. Film jest zabawną konfrontacją warstwy właścicieli majątków ziemskich z początków republiki z romantyzmem, jak gdyby wyciętym ze starych czasów. Bohaterem jest książę Megalrogov, z rodu barona Prášila, ale również Don Juana i Don Quijota. Domniemany książę przyjeżdża z wizytą do nowobogackich, by nauczyć ich dobrych manier i wprowadzić w ich życie mnóstwo zamętu, ale również zabawy. Niestety, wydaje się, że wraz z końcem jego pobytu odchodzi wszystko, co dobre – odchodzą stare dobre czasy. W roli księcia mogliśmy podziwiać znakomitego Josefa Abrháma, znanego wszystkim głównie z roli doktora Arnošta Blažeja z niezapomnianego czeskiego serialu Szpital na peryferiach.

Kolejnym wyświetlanym filmem był Tankový prapor (Batalion czołgów) w reżyserii Víta Olmera. Tankový prapor to adaptacja najsłynniejszej i najbardziej poczytnej książki Josefa Škvoreckého. Filmowy bohater, Danny Smiřický, któremu przyszło służyć obowiązkowe dwa i pół roku w czechosłowackim wojsku, posiada jedną wspólną cechę z dobrym wojakiem Švejkiem, który musiał udawać, że jest idiotą, aby móc odnaleźć się, a raczej przeżyć w wojskowej maszynerii Austro-Węgier. Intelektualista, jakim właśnie był Danny, musiał w socjalistycznym wojsku zachowywać się podobnie, jeśli chciał przeżyć. Historia sama w sobie, powstała w latach pięćdziesiątych, jest oryginalną wypowiedzią o okrutnym czasie, który musiały narody Europy Wschodniej przeżyć pod dyktaturą Związku Radzieckiego. Na uwagę zasługuje również fakt, że jest to pierwsza czechosłowacka produkcja, która powstawała w tak samo absurdalnych warunkach, tuż po zakończeniu czechosłowackiej rewolucji.

Po projekcji filmów zostałam zaskoczona propozycją wystąpienia na scenie, a dokładniej przeprowadzenia małej pogadanki na temat języka czeskiego. Zaskoczenie wywołało chwilową pustkę w głowie, ale jako świeżo upieczona mgr filologii czeskiej UŚ postanowiłam ratować honor uczelni i swój własny, oczywiście. Okazało się, że nie taki diabeł straszny, scena i mikrofon nie gryzą, głowa nie taka znów pusta, a publiczność rozbawiona. Chrzest bojowy ze znajomości języka czeskiego na tym się jednak nie skończył. Po wystąpieniu poproszono mnie o kilka konsultacji i zdarzyło mi się nawet udzielić wywiadu dla Gońca Górnośląskiego. Myślę, że z dumą mogę powiedzieć, iż jestem mgr filologii czeskiej UŚ, a uczelnia nie musi się za mnie wstydzić. ;-)

Po konsultacjach przyszedł czas na koncert ostrawskich zespołów. Jako pierwsza wystąpiła grupa Evolution Deja Vu w składzie: David Žyla, Petr Safra i Petr Bartoš. Współpraca muzyków zaczęła się w herbaciarni Na větrném kopci w Ostrawie-Výškovicach, gdzie cała trójka spotkała się po raz pierwszy i po kilku wspólnych warsztatach muzycznych zaczęli się zastanawiać nad założeniem własnego zespołu wykorzystującego etniczne instrumenty – didżeridu (wydrążona przez termity gałąź lub pień Eukaliptusa), djembe (wym. dżembe, to pochodzący z Zachodniej Afryki bęben monolitowy o kształcie kielicha), dhol (dwustronny bęben), ataman (mówiący bęben), darbuka (bęben podobny do djembe, tylko wykonany z metalu, np. mosiądzu lub miedzi) i dwustulitrowe barely (rodzaj metalowej beczki) obciągnięte skórą i gitarę oraz śpiew z muzyką taneczną o rozmaitym zabarwieniu dźwięku, komponowaną przez program komputerowy. Każdy z muzyków brał udział w różnych projektach, np. w Song of Satori, Rium Warriors, Lalaland oraz jam session z udziałem Václava Kořínka alias Wendy Zulu. Największym sukcesem grupy był podwójny występ na festiwalu Colours of Ostrava, gdzie została wyróżniona jako ostrawskie muzyczne wydarzenie roku. Muzyka nie całkiem czeska, ale muzycy jak najbardziej. Niemniej jednak chłopcy wykazali się nie tylko ogromnym talentem muzycznym, ale również żonglerskim (w rytm wykonywanego utworu) i wprowadzili słuchaczy w cudowny muzyczny trans.

Do szaleństw na parkiecie porwał wszystkich drugi zaproszony ostrawski zespół – GAMA (Tomáš Gondek, Jiří Grigar, Hynek Plucnar). W ich repertuarze znalazła się muzyka wszelkiego rodzaju: pop, dance, disco, country oraz najważniejsze – czeskie ludowe przyśpiewki. Zespół bardzo długo gościł na scenie i kilkakrotnie bisował, a publiczność niezmordowanie wywijała hołubce.

W przerwie między jednym a drugim koncertem odbył się konkurs śpiewania, podczas którego oceniano poprawność czeskiej wymowy wśród Polaków. Ośmielona poprzednim występem, zebrałam silną grupę i zaśpiewaliśmy przebój Jaromíra Nohavicy Pochod eskýmaků w czeskiej i polskiej wersji językowej. Śpiewania nigdy dość, więc razem z kolegą Michałem Kuroszem wykonaliśmy jeszcze po dwa utwory. Na scenie po raz kolejny zagościł Nohavica (Metro pro krtky, Jacek, Pijte vodu) oraz czeskie przyśpiewki ludowe. Laureatem konkursu został Michał – nic dziwnego, udało mu się rozbawić publiczność i zachęcić do wspólnego śpiewania. Mnie udało się zdobyć nagrodę pocieszenia, a wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali darmowe piwo.

Na czeskiej zabawie nie mogło oczywiście zabraknąć czeskiej kuchni. Przez cały czas odbywała się degustacja czeskich potraw. Serwowano m.in. zupę czosnkową, pieczeń wołową z knedlikami i duszoną kapustą oraz škubanky, czyli kluseczki z makiem. Mogliśmy również skosztować czeskiego piwa – królował tu Budvar. Kiedy zaś zmęczenie zaczęło dawać się we znaki, na nogi postawiła nas orzeźwiająca Kofola.

Impreza dobiegła końca. Wszyscy przybyli bawili się znakomicie. Dzięki atrakcjom udało nam się poczuć przez te kilka godzin jak za Olzą, choć wszystko działo się w centrum Chorzowa. Z niecierpliwością czekamy na kolejną obiecaną przez organizatorów zabawę, która przeniesie nam kawałek Czech do Polski.

Za pomoc w napisaniu artykułu dziękuję Michałowi Kuroszowi oraz Dariuszowi Zaledze, właścicielowi Rebel Bar.