|
Stevan Sremac (yu)
dodany: 03.05.2005 | przygotowa³a: Monika Ledzion
Stevan Sremac (1855-1906) pochodzi³ z Wêgier i podobnie jak u wszystkich Serbów wêgierskich mocniej by³o w nim rozwiniête poczucie patriotyzmu, ni¿ troska o problemy spo³eczne. Wychowany w dobie romantyzmu, ukoñczy³ w belgradzkiej Wy¿szej Szkole historiê i pracowa³ jako nauczyciel gimnazjalny w wyzwolonym Nišu, rozwijaj¹c wœród tamtejszego spo³eczeñstwa dzia³alnoœæ maj¹c¹ na celu krzewienie ducha serbskoœci. Dopiero po 10 latach wróci³ do Belgradu. Zmar³ w Soko Banji.
Jako historyk mia³ szczególny kult dla wspania³ej przesz³oœci swego narodu. Wystêpowa³ przeciwko próbom obalania legend w imiê prawdy historycznej. Sremac zacz¹³ pisaæ doœæ póŸno. Pierwsze swoje opowiadania o tematyce historycznej og³osi³ w 1888 roku w sarajewskim czasopiœmie Bosanska vila. W opowiadaniach tych, utrzymanych w tonie podnios³ej legendy, chcia³ przedstawiæ najwa¿niejsze wydarzenia z historii Serbii. Pierwszym jego wybitnym dzie³em jest jednak powieœæ z ¿ycia Nišu Ivkova slava. Opublikowa³ j¹ maj¹c lat czterdzieœci. W ci¹gu nastêpnych dziesiêciu lat, ogromnie p³odnych, Sremac napisa³ wiele opowiadañ i kilka powieœci: Limunacija na selu (1896), Pop Æira i pop Spira (1898), Vukadin (1903), Zona Zamfirova (1907). Utwory te mia³y w du¿ej mierze charakter satyryczny. Wkrótce zdoby³ ogromn¹ popularnoœæ wœród czytelników serbskich i chorwackich. Z temperamentu humorysta, nieprzeœcigniony w obserwacji szczegó³ów - Sremac przez 10 lat rozœmiesza³ ca³¹ Serbiê. By³ konserwatyst¹ z przekonania. Bardzo daleki zarówno od socjalizmu, jak i od pogl¹du, ¿e literatura powinna s³u¿yæ kszta³towaniu lepszych stosunków spo³ecznych, by³ jednak z instynktu realist¹. Podpatrywa³ drobne a znacz¹ce szczegó³y i próbowa³ je zanotowaæ, nie staraj¹c siê przy tym zbyt wiele dodawaæ od siebie. Przebywaj¹c ci¹gle wœród ludzi i usi³uj¹c jak najlepiej poznaæ ich sposób mówienia, zwyczaje, gesty, powiedzonka, podœwiadomie zbiera³ materia³ do swoich dzie³.
Bibliografia:
A. Barac, Literatura narodów Jugos³awii, Wroc³aw 1969.
|
