|
Martin Milan Šimeèka (sk)
dodany: 03.05.2005 | przygotowa³a: Kamila Ragan
Martin Milan Šimeèka (ur. 03.11.1957; syn czeskiego filozofa - eseisty Milana Šimeèki), s³owacki prozaik i publicysta. Ze wzglêdu na opozycyjn¹ (w stosunku do re¿imu socjalistycznego) dzia³alnoœæ literack¹ ojca, nie przyjêto go do liceum (ukoñczy³ szko³ê zawodow¹ przy bratys³awskim Slovnafcie), a nastêpnie na studia. Pracowa³ miêdzy innymi jako sanitariusz, sprzedawca, ratownik, palacz kot³owy; by³ za³o¿ycielem i redaktorem naczelnym wydawnictwa Archa (1990-1996), redaktorem naczelnym pisma Domino fórum (1997-1999), od 1999 roku pe³ni tê funkcjê w dzienniku Sme.
Pierwszy zbiór opowiadañ Vojenská knižka wyda³ w samizdacie w 1981 roku - podobnie, jak nowele Výpoveï, Žabí rok, Džin (odpowiednio 1982, 1983, 1987), które w 1990 roku wesz³y w sk³ad zbioru Džin, uwa¿anego za oficjalny debiut autora. Wymienione utwory ³¹czy nie tylko podobna tematyka, ale przede wszystkim osoba narratora i wystêpowanie tych samych postaci. T³o wszystkich stanowi sytuacja spo³eczno-polityczna Czechos³owacji lat 80-tych, szczególnie du¿o miejsca zajmuj¹ uwagi poœwiêcone pozycji i dzia³alnoœci grupy dysydentów (przyjació³ i znajomych ojca narratora-bohatera) oraz codziennemu ¿yciu w socjalistycznym pañstwie.
W roku 1984 (a oficjalnie w 1991) M.M. Šimeèka opublikowa³ opatrzone swoim komentarzem listy ojca z wiêzienia - Svìtelná znamení, tworz¹ce swoisty zapis epistolarnych rozmów cz³onków rodziny Šimeèków. Jest to dzie³o specyficzne ze wzglêdu na sw¹ formê (listy i komentarz do nich, bêd¹cy odpowiedzi¹ lub uzupe³nieniem tego, co zawieraj¹), która powoduje, ¿e posiada ono dwóch autorów oraz ze wzglêdu na sw¹ treœæ - stanowi publikacjê autentycznej korespondencji.
Kolejny utwór, powieœæ Záujem (1997), nawi¹zuje do zbioru Džin. W obu wystêpuj¹ ci sami bohaterowie, te same miejsca, pojawiaj¹ siê podobne motywy i w¹tki. Upowa¿nia to do identyfikowania narratora wszystkich wymienionych dzie³ jako jednej osoby.
Wszystkie utwory s¹ tak¿e bardzo silnie autobiograficzne. Pierwszoosobowej narracji prowadzonej z perspektywy g³ównego bohatera (narrator=bohater) towarzyszy dziennikowy lub pamiêtnikowy charakter zapisu wspomnieñ z u¿yciem technik strumienia œwiadomoœci. Du¿y nacisk po³o¿ony jest na szczegó³owoœæ opisu i jego wiernoœæ realiom - dlatego twórczoœæ M.M. Šimeèki mo¿na traktowac jako swoisty dokument ¿ycia w rzeczywistoœci s³owackiej lat 80-tych i 90-tych.
Autor publikowa³ swe utwory tak¿e w czasopismach (Fragment, Fragment K, Slovenské poh¾ady), w których ukazywa³y siê równie¿ jego artyku³y. W 1998 roku wyda³ zbiór tekstów publicystycznych zatytu³owany H¾adanie obáv. Jest laureatem m. in. Nagrody Jiøího Ortena i Los Angeles Times Book Award.
Bibliografia:
Slovník slovenských spisovate¾ov, Praha 2000.
| 