|
Milan Rúfus (sk)
dodany: 03.03.2005 | przygotowa³a: Kamila Ragan
Milan Rúfus (ur. 10.12.1928), poeta, eseista, t³umacz. Studiowa³ filologiê s³owack¹ i geografiê na Uniwersytecie Komeñskiego w Bratys³awie, którego póŸniej zosta³ pracownikiem.
Pierwsze wiersze opublikowa³ w czasopismie Prameò w 1944 roku. Debiutowa³ w roku 1956 tomikiem poezji Až dozrieme, daj¹c impuls do rozwoju s³owackiej poezji w innym ni¿ dotychczas (ideologicznym) kierunku (podobnie, jak Dotyky M. Válka). Až dozrieme by³o estetycznym novum na tle schematycznoœci ówczesnej poezji, wnosi³o indywidualny wymiar ludzkich uczuæ i prze¿ywania. Zawiera wiersze zarówno z motywami matki, ojca, rodzinnego domu itp., czyli osobiste, jak i poœwiêcone tematyce II wojny œwiatowej, problemom wspó³czesnego œwiata (wojna w Korei i in.), g³osz¹cych przes³anie o godnoœci i wartoœci ¿ycia ka¿dego cz³owieka i ca³ej ludzkoœci. Nie ma tu patetycznej heroizacji czynów, obecne jest wewnêtrzne prze¿ywanie cierpienia. Œrodki artystyczne nawi¹zuj¹ do twórczoœci ludowej, ale spojrzenie prostego cz³owieka wzbogacone zostaje refleksj¹ filozofa. Istotn¹ rolê odgrywaj¹ charakterystyczne dla poezji tego autora motywy chrzeœcijañskie (pojêcia i postacie biblijne). Obok wiersza stroficznego pojawia siê wiersz wolny.
Czêœæ wierszy przygotowanych do wydania ju¿ w latach '50, ale niepublikowanych ze wzglêdu na cenzurê, wesz³a w sk³ad tomu Chlapec (1966), a ca³oœæ wydano dopiero w 1974 roku pod tytu³em Chlapec ma¾uje dúhu.
Tom Zvony (1968) przedstawia cz³owieka pracy - jako jednostkê walcz¹c¹ z losem, poszukuj¹c¹ sposobu na zachowanie godnoœci. Obecny jest tak¿e motyw dzieciñstwa - jako kszta³tuj¹cego póŸniejsze ¿ycie. Choæ przewa¿a pesymistyczny nastrój, nie ma tu rezygnacji, pozostaje nadzieja na znalezienie wyjœcia z trudnej sytuacji.
W roku 1969 M. Rúfus wyda³ utwór ¼udia v horách - napisany wierszem wolnym- wspólnie z reprodukcjami fotografii Martina Martinèeka, ale nie jest to nierozerwalna ca³oœæ. Dominuje motyw pozycji cz³owieka w przyrodzie i ich zwi¹zku (od pokory, podporz¹dkowania siê jednostki si³om natury do buntu). Kontynuacj¹ wspó³pracy z fotografem jest tomik Kolíska (1972). Czêœæ zawartych w niej utworów pojawia siê w nastêpnym tomie Stôl chudobných (1972).
W Knihe rozprávok (1975), tomie Sobotné veèery (1979) oraz Tiché Popradie (1990) poeta opiera siê o elementy twórczoœci ludowej oraz o motywy dzie³a P. Dobšinskiego Prostonárodne slovenské povesti.
W tomie Hudba tvarov (1977) znów literatura ³¹czy siê z inn¹ sztuk¹- tym razem z malarstwem ¼. Fulli.
Pozosta³e tomy poezji to Prísny chlieb (1987), Èítanie z údelu (1996), Žalmy o nevinnej (1997); utwory dla dzieci:opracowanie bajek ludowych, tomiki wierszy Modlitbièky (1992), Lupienky z jabloní (1993), Zvieratníèek (1994), Nové modlitbièky (1994); zbiory esejów.
Bibliografia:
Slovník slovenských spisovate¾ov, Praha 2000.
| 