|
Miloš Forman (cz)
dodany: 01.05.2001 | przygotowa³a: Anna Matuszewska
Jeœli kiedyœ uda mi siê zrobiæ jakiœ w³asny film, postaram siê, ¿eby by³ jak najbli¿szy rzeczywistoœci. Ludzie powinni w nim mówiæ, wygl¹daæ i zachowywaæ siê tak jak ci, których cz³owiek codziennie widzi wokó³ siebie.
Urodzi³ siê 18 lutego 1932 r. w Caslavi, niewielkim miasteczku w œrodkowych Czechach. Rodziców straci³ w obozie koncentracyjnym; ojciec zosta³ aresztowany za udzia³ w podziemnej organizacji i zgin¹³ w Oœwiêcimiu. Szko³ê œredni¹ koñczy³ w Podiebradzie, gdzie pozna³ Ivana Passera oraz Vaclava Havla. Nastêpnie studiowa³ na Wydziale Filmowym praskiej FAMU. Jego najm³odszym profesorem by³ Milan Kundera.
Jako samodzielny re¿yser Miloš Forman zadebiutowa³ dokumentem Konkurs (1963) - zabawn¹ relacj¹ z codziennoœci. Od pocz¹tku fascynowa³a go szara i zak³amana ma³omiasteczkowa rzeczywistoœæ. Jego specyficzne, formanowskie, postrzeganie œwiata, paradoksalne i satyryczne zarazem, urzek³o kinow¹ publicznoœæ; filmy Czarny Piotruœ (1964) i Mi³oœæ blondynki (1965) otrzyma³y miêdzynarodowe nagrody.
W 1967 roku wyre¿yserowa³ gorzk¹ komediê Pali siê, moja panno, wykreowan¹ na paradokumentaln¹ relacjê ze stra¿ackiej zabawy i wyborów miss imprezy, któr¹ ówczeœni politycy uznali za obraŸliw¹ kpinê z czechos³owackiej rzeczywistoœci i za krytykê ustroju socjalistycznego. Interwencja pañstw Paktu Warszawskiego zadecydowa³a w 1968 roku o emigracji Formana. Osiad³ w USA.
Dla przybyszy z krajów Europy Wschodniej Ameryka jest d¿ungl¹ (...) lepiej ¿yæ w d¿ungli ni¿ w ogrodzie zoologicznym - tak uzasadnia³ swoj¹ decyzjê. Zainteresowa³y go nowe realia, powszechna kontestacja m³odzie¿y. W 1971 napisa³ scenariusz do swojego pierwszego filmu amerykañskiego Odlot. W kilka lat póŸniej nakrêci³ g³oœny Lot nad kuku³czym gniazdem (1975), nagrodzony piêcioma Oskarami. W 1979 powsta³ musical Hair. Forman ugruntowa³ sw¹ pozycjê wybitnego œwiatowego twórcy. Rok 1981 - Ragtime. Rok 1984, krêcony w Pradze Amadeusz otrzymuje siedem Oskarów. W dorobku Formana s¹ równie¿: ekranizacja Niebezpiecznych zwi¹zków (1989) oraz Valmont. W 1995 roku powsta³ bulwersuj¹cy Skandalista Larry Flynt, opowieœæ o wolnoœci s³owa i wydawcy magazynów porno.
Miloš Forman ma obecnie 69 lat. Jest znanym re¿yserem, laureatem dwóch Oskarów oraz autorem powieœci autobiograficznej Moje dwa œwiaty; barwnego opisu doœwiadczeñ kszta³tuj¹cych osobowoœæ twórcy, który w swoich filmach tak niezwykle ³¹czy doœwiadczenie wschodu ze sprawnoœci¹ zachodu.
| 