Powrót do

Leb i Sol (mk)

dodany: 05.04.2004 | przygotował: Maciej Michta

Początki grupy Leb i Sol sięgają roku 1976, kiedy to Vlatko Stefanovski, dziewiętnastoletni gitarzysta rodem z miasta Prilep, postanowił założyć swój zespół. Jego szeregi uzupełnili: Garabet Tavitijan-Garo (instrumenty perkusyjne), Kokan Dimushevski (instrumenty klawiszowe) oraz Bodan Arsovski (gitara basowa). Przygotowania do wydania pierwszego albumu trwały prawie dwa lata, jednak w tym czasie muzycy nabrali takiego twórczego rozpędu, iż w tym samym roku (1978) ukazała się również druga długogrająca płyta zespołu. Choć wspomniane albumy, nazwane odpowiednio 1 i 2, były osobnymi wydawnictwami, jest przynajmniej kilka powodów, dla których można (i tak też się dzieje) je traktować jako jedną płytę. Potwierdzeniem mych słów niech będzie fakt, iż kompaktowa reedycja jedynki i dwójki umieszczona została na jednym wspólnym krążku. Stało się tak głównie dlatego, iż stylistycznie i tematycznie obie płyty są bardzo podobne, co jednak absolutnie nie oznacza, iż materiał na drugim albumie jest wtórny. Cóż więc takiego miała do zaoferowania swoim słuchaczom grupa Leb i Sol pod koniec lat 70.? Z jednej strony, macedoński kwartet opierał się na, obecnym już od kilku lat w muzyce, nurcie jazz-rocka, z drugiej strony, fani rocka progresywnego otrzymali zupełnie nowe danie, powstałe ze składników muzyki fusion, jednak wzbogacone o elementy bałkańskie. Gitarowe solówki pełne macedońskiego folkloru oraz połamany, synkopowany bałkański rytm z pewnością były nowością w muzyce rockowej, nic więc dziwnego, że zespół szybko zyskał wielu zwolenników na całym świecie. W roku 1979 ukazał się trzeci album grupy, który zatytułowany został Rucni Rad i którego kontynuacją była płyta Beskonacno, wydana dwa lata później. Również w tym wypadku, kompaktowa reedycja obu albumów, została umieszczona na jednej płycie. To jednak jedyne podobieństwo do dwóch pierwszych albumów, bowiem muzyka zawarta na trójce i czwórce różni się już znacznie od tej z jedynki i dwójki. Tym razem słychać trochę więcej jazzu, pozbawionego poniekąd energicznej rockowej ekspresji. Nie oznacza to wcale, iż zespół przerzucił się na ballady, bowiem większość kompozycji dalej utrzymana jest w szybkim tempie, jednak tematy muzyczne są jakby bardziej melodyjne, rytm bardziej się kołysze, a klawiszowo-gitarowe solówki zostają uzupełnione instrumentami dętymi. Mimo to, Leb i Sol to zespół wciąż serwujący kawał wyrafinowanej rytmicznie muzyki. Wspomniane cztery pierwsze płyty zespołu są zdecydowanie najlepszymi albumami, jakie przez dwie dekady swej działalności zespół popełnił. W czołówce znajduje się też na pewno podwójny koncertowy album Akusticna trauma, wydany w 1982. Kolejne płyty są już zdecydowanie słabsze, choć wciąż odnaleźć na nich można sporo przyjemnych dla ucha dźwięków. Sam zespół również nie ukrywał tego, iż ich szczytowym osiągnięciem były cztery pierwsze albumy, w efekcie powstała płyta Devetka, będąca kompilacją zawierającą utwory powstałe w latach 1978-1981. Sława formacji Leb i Sol była na początku lat 80. na tyle duża, iż zespół przez wiele kolejnych lat z powodzeniem mógł koncertować na całym świecie. Dokumentacją jednego z takich koncertów jest płyta wydana na początku lat 90. Live in New York, na której znalazło się, między innymi, rewelacyjne wykonanie tradycyjnej macedońskiej pieśni Jovano, Jovanke (utwór ten trafił też później na płytę Anthology z 1996). Na koncertowej płycie z Nowego Yorku słowiańskość jest bardzo silnie zaakcentowana i dobrze, bo dzięki temu dociera ona aż za ocean. Co ciekawe, prócz wielu bałkańskich melodii, pojawia się na płycie również swoista modlitwa Blagoslov. Płytą Live in New York zespół praktycznie pożegnał swych słuchaczy, bowiem żaden nowy studyjny materiał od tej pory nie powstał. Wprawdzie muzycy wciąż współpracowali ze sobą w przeróżnych konfiguracjach, jednak brali udział tylko w solowych projektach. Zarówno Vlatko Stefanovski jak i pozostali członkowie są muzykami na tyle znakomitymi, iż odnoszą sukcesy do dnia dzisiejszego. Każdy z nich, jest uważany za wybitną indywidualność w świecie muzyki, nie tylko macedońskiej.

Leb i Sol to dla wielu zespół-legenda i nic w tym dziwnego, bowiem mało który zespół z terenów Jugosławii zyskał tak dużą sławę na świecie. Muzyka tej macedońskiej grupy to pozycja obowiązkowa, nie tylko dla wszystkich szanujących się macedonistów czy miłośników muzyki i kultury słowiańskiej w ogóle. Każdy fan ambitnego rocka powinien się zapoznać przynajmniej z jedną z trzynastu wydanych przez zespół płyt.

Dyskografia:
Leb i sol (PGP RTB 1978.)
Leb i sol2 (PGP RTB 1978.)
Rucni rad (PGP RTB 1979.)
Beskonacno (PGP RTB 1981.)
Sledovanje (PGP RTB 1982.)
Akusticna trauma (PGP RTB 1982. dupli koncertni)
Kalabalak (Jugoton 1983.)
Tangenta (Jugoton 1984.)
Zvucni zid (Jugoton 1986.)
Kao kakao (Jugoton 1987.)
Putujemo (Jugoton 1989.)
Zodiac (Third Ear Music 1990.)
Live in New York (Third Ear Music 1991.)
Anthology (Third Ear Music 1995. dupli CD)