Powrót do

Jan Hammer (cz)

dodany: 10.02.2004 | przygotował: Maciej Michta

Czy Czech może mieć cos wspólnego z filmem Miami Vice? Wydaje się, iż w odpowiedzi na to pytanie, można posłużyć się słowami pewnego, znanego z telewizji mędrca z brodą: Panie, daj pan spokój, jakże jednak mylą się ci, którzy zgadzają się z owym cytatem. Kto wie jak potoczyłyby się losy serialu o stróżach prawa ze słonecznego Miami, gdyby nie maczał w nim (w serialu rzecz jasna) swych palców, muzyk urodzony w kraju nad Wełtawą - Jan Hammer. Ale nie uprzedzajmy faktów.

Jan Hammer urodził się 17 czerwca w 1948 roku w stolicy Czech - Pradze. Swą przygodę z muzyką rozpoczął dosyć wcześnie, już jako czterolatek poznawał tajniki gry na pianinie. W wieku lat czternastu (!) wyruszył w trasę koncertową po Europie, wraz ze swym Jazz Trio, w składzie którego znajdował się wówczas basista Miroslav Vitous (późniejszy członek Weather Report). W 1966 roku otrzymał stypendium prestiżowej Berklee Collage of Music w Bostonie, równocześnie kontynuował naukę w praskiej Akademii Muzycznej. W 1967 roku zadebiutował na estradzie Jazz Jamboree wraz z legendarnym skrzypkiem Stuffem Smithem. W czasie interwencji sowieckiej w Czechosłowacji w roku 1968, odbywał trasę koncertową w Niemczech, skąd też wyemigrował do USA. Był to bardzo ważny etap w jego karierze, która od tego momentu zaczęła się rozwijać w imponującym tempie. W latach 1970-1971 dostąpił niemałego zaszczytu - koncertował z samą Sarą Vaughan i to nie tylko jako pianista, ale przede wszystkim jako dyrygent jej zespołu. W tym samym czasie pracował też w zespołach flecisty Jeremy'ego Steiga oraz perkusisty Elvina Jonesa. Przełomowy dla Jana Hammera okazał się rok 1971, kiedy to muzyczną współpracę zaproponował mu John McLaughlin - założyciel i lider najpopularniejszej wówczas grupy jazz-rockowej Mahavishnu Orchestra. Hammer skoncentrował się wtedy na grze na syntezatorze oraz elektronicznych instrumentach klawiszowych, chociaż zasiadał także przy perkusji w grupach McLaughlina i Santany (1972). Jak wiadomo, grupy Mahavishnu Orchestra oraz Weather Report to prekursorzy nurtu jazz-rocka w muzyce. Spory w tym udział krwi słowiańskiej, bowiem w obu zespołach grali muzycy czescy (w Weather Report wspomniany wcześniej basista Miroslav Vitous). Hammer z grupą McLaughlina nagrał dwie kluczowe dla zespołu płyty: The Inner Mounting Flame oraz Birds of Fire. Mahavishnu Orchestra sprzedali w tym czasie ponad 2 miliony płyt, dając przy okazji 530 koncertów do 31 grudnia 1973 (data pożegnalnego występu). Po krótkiej współpracy z pojedynczymi ex-członkami supergrupy (skrzypkiem Jerrym Goodmanem oraz perkusistą Billym Cobhamem) przyszła pora na solowy debiut czeskiego pianisty. Miał on miejsce w roku 1975 kiedy to światło dzienne ujrzała płyta The First Seven Days. W ciągu następnych dziesięciu lat Jan Hammer nagrał blisko 20 płyt, zarówno ze swym własnym zespołem (Jan Hammer Group oraz Hammer), jak również z takimi gwiazdami jak Jeff Beck, Al Di Meola czy Neal Schon (Journey). W roku 1983 grupa złożona z muzyków: Jeff Beck, Jimmy Page, Eric Clapton, Joe Cocker oraz Jan Hammer zagrała serię okolicznościowych koncertów, na które, ze względu na skład, nie trzeba było nikogo specjalnie zapraszać. Następnie w 1984 roku Jan zagrał na albumach Micka Jaggera She's The Boss oraz Flash Jeffa Becka, na którym znalazła się kompozycja Escape, która przyniosła czeskiemu pianiście nagrodę Grammy - pierwszą, lecz nie ostatnią w jego kolekcji.

Rzadko trafia się muzyk, który oprócz tworzenia muzyki ambitnej i niekoniecznie łatwej w odbiorze, potrafi również odnieść sukces komercyjny. I w tym oto miejscu powraca temat Policjantów z Miami. Jesienią 1984 roku producenci tegoż serialu, zaproponowali Hammerowi współpracę, która polegać miała na pisaniu muzyki do każdego z kolejnych odcinków. Nikomu nie trzeba chyba przypominać szlagieru jakim stała się muzyczna czołówka serialu. Dźwięki płynące z telewizyjnego głośnika na początku każdego odcinka, stały się z pewnością wizytówką policyjnego tasiemca, a cała muzyczna oprawa z pewnością przyczyniła się do sukcesu jaki odniósł sam serial. Dowodem na to niech będzie fakt, iż w 1985 roku utwór Miami Vice Theme zaatakował singlową listę przebojów Billboardu, niczym wojska Jana III Sobieskiego Turków w bitwie pod Chocimiem, stając się przy okazji, pierwszym w historii listy, muzycznym tematem numer jeden. Na deser Hammer otrzymał kolejne dwie nagrody Grammy w kategoriach: Najlepszy instrumentalny utwór Pop oraz Najlepsza instrumentalna kompozycja. A Wszystko to za kilka prostych tematów muzycznych napisanych dla potrzeb serialu. Sukces odniesiony z Miami Vice ciągnął się za Hammerem przez kilka następnych lat, co absolutnie nie przeszkodziło mu we wzięciu udziału w kolejnych muzycznych projektach, głownie związanych z filmem. Lista filmów, w których usłyszeć można muzykę czeskiego kompozytora robi wrażenie, trudno zliczyć wszystkie płyty na których znalazły się jego ścieżki dźwiękowe. Warto również wspomnieć o współpracy z czeską telewizją w latach 90-tych, która dowodzi, iż muzyk, pomimo iż osiadł w USA, nie zapomniał skąd wywodzą się jego korzenie. Choć muzyka filmowa stała się w tym okresie główną dziedziną jego działalności, nie ograniczyła jego jakże szerokich horyzontów. W wolnych chwilach, niejako dla relaksu, Jan Hammer współpracował z takimi mało znanymi nazwiskami jak: Jeff Beck, Ringo Starr, Eddie Van Halen, David Gilmour (Pink Floyd) czy Czesław Niemen...

W 1999 światło dzienne ujrzała płyta The Lost Trident Sessions, na której znalazły się zagubione, niepublikowane wcześniej utwory grupy Mahavishnu Orchestra z początku lat 70-tych (oczywiście z Hammerem w składzie); przez niektórych album ten nazywany jest Świętym Gralem muzyki fusion. W ostatnich latach, muzyczna podróż Hammera odbywa się kierunku muzyki kontemplacyjnej oraz nurtu New Age.

Muzyki Jana Hammera trudno jest gorąco nie polecać, przede wszystkim dlatego, że każdy może w niej odnaleźć coś dla siebie. Choć slogan ten jest wyjątkowo oklepany, warto w tym wypadku dać mu sobą pomanipulować. Coś dla siebie odnajdą nie tylko miłośnicy Jazzu przez duże Dż, muzyki psychodelicznej czy fusion, lecz również Ci o bardziej spokojnym usposobieniu, którzy w muzyce nie szukają wrażeń prowadzących do nerwowej ekstazy, lecz raczej traktują dźwięk jako formę relaksu i kontemplacji. Twórczość tego czeskiego klawiszowego erudyty może także natchnąć miłośników ostrzejszych posiłków - do czerpania inspiracji z dokonań Hammera przyznaje się chociażby zespół Dream Theater...

Jak można nazwać kogoś tak wszechstronnie uzdolnionego? Geniusz? Nie, po prostu - Jan Hammer.

www.janhammer.com - oficjalna strona artysty, na której znajduje się dokładna dyskografia